MEME MARKETING: CÁCH LAN TỎA THÔNG ĐIỆP THƯƠNG HIỆU BẰNG TIẾNG CƯỜI

Trong bối cảnh người dùng bị bủa vây bởi hàng nghìn nội dung mỗi ngày, thương hiệu chỉ có vài giây để tạo ấn tượng. Đây là lúc Meme Marketing trở thành “vũ khí” hiệu quả: đơn giản, hài hước, dễ lan truyền và chạm đúng văn hoá Internet. Nhờ khả năng truyền tải thông điệp bằng tiếng cười, meme giúp thương hiệu tăng tương tác, xây dựng cá tính và kết nối mạnh mẽ hơn với thế hệ trẻ. Cùng HBR khám phá cách triển khai chiến lược Meme Marketing một cách bài bản, sáng tạo và phù hợp với mục tiêu thương hiệu.

Điểm qua nội dung chính của bài:

• Lợi ích: Tăng tương tác, tiết kiệm chi phí, đẩy mạnh nhận diện, thúc đẩy viral và giúp thương hiệu trở nên gần gũi.
• Cách sử dụng meme: Truyền tải thông tin vui nhộn, nhân hóa thương hiệu, đơn giản hóa thông điệp và tạo kết nối cộng đồng.
• Cách triển khai hiệu quả: Chọn meme phù hợp, tạo meme hoặc bắt trend, chọn đúng nền tảng và tối ưu theo phản hồi.
• Case study thành công: Wendy’s, Netflix, Gucci và loạt thương hiệu lớn tận dụng meme để tạo sức lan tỏa mạnh mẽ.

1. Meme Marketing là gì?

Meme Marketing (hay Memejacking) là hình thức tiếp thị sử dụng các meme – những hình ảnh, câu nói hài hước hoặc nội dung được lan truyền mạnh mẽ trên Internet – để truyền tải thông điệp của thương hiệu. Thay vì chỉ mang tính giải trí, meme ngày nay đã được các doanh nghiệp sử dụng như một công cụ marketing giúp thu hút sự chú ý, tạo sự gần gũi và tăng mức độ kết nối với khách hàng.

Khái niệm “meme” xuất hiện lần đầu vào năm 1976 khi nhà sinh học tiến hóa người Anh Richard Dawkins giới thiệu trong cuốn The Selfish Gene. Ông dùng từ "meme" để mô tả những ý tưởng, hành vi hoặc phong cách có khả năng lan truyền nhanh chóng trong một nền văn hóa – tương tự như cách gene sao chép và lan rộng trong sinh học.

Theo Dawkins, các ý tưởng trong xã hội cũng được “sao chép” giống như DNA: nếu chúng đủ hấp dẫn, chúng sẽ được truyền từ người này sang người khác và trở thành những giá trị được công nhận rộng rãi. Từ “meme” được ông rút gọn từ “mimeme”, tiếng Hy Lạp nghĩa là “cái được sao chép”.

Khi Internet bùng nổ vào những năm 2000, thuật ngữ “meme” được hiểu rộng hơn: chỉ những hình ảnh hài hước, câu nói vui hoặc nội dung được chế lại nhiều lần và lan truyền nhanh chóng trên mạng xã hội. Dawkins cũng chia sẻ rằng “Internet meme” vẫn giữ nguyên bản chất lan truyền như định nghĩa ban đầu, chỉ khác ở chỗ chúng được con người chủ động sáng tạo, biến tấu và chia sẻ thay vì lan truyền một cách tự nhiên như trong văn hóa truyền thống.

2. Lợi ích của việc sử dụng Meme Marketing

Meme Marketing không chỉ là một công cụ giải trí trên mạng xã hội, mà còn mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho các doanh nghiệp trong việc kết nối với khách hàng và xây dựng thương hiệu. Dưới đây là những lợi ích nổi bật của việc sử dụng Meme Marketing trong chiến lược tiếp thị hiện đại:

• Tăng sự tương tác với khách hàng
• Tiết kiệm chi phí tiếp thị
• Tăng độ nhận diện thương hiệu
• Thúc đẩy sự lan truyền và viral hiệu quả
• Xây dựng mối quan hệ gần gũi và thân thiện với khách hàng

1 - Tăng sự tương tác với khách hàng

Meme Marketing có khả năng tăng cường sự tương tác giữa thương hiệu và khách hàng. Các meme dễ dàng thu hút sự chú ý, kích thích người xem tham gia vào các cuộc trò chuyện, chia sẻ nội dung, hoặc tạo ra meme mới. Điều này giúp thương hiệu duy trì sự kết nối chặt chẽ với khách hàng và xây dựng một cộng đồng năng động xung quanh sản phẩm hoặc dịch vụ.

2 - Tiết kiệm chi phí tiếp thị

Meme Marketing là một chiến lược tiết kiệm chi phí, đặc biệt đối với các thương hiệu có ngân sách marketing hạn chế. Meme có thể được tạo ra một cách nhanh chóng và dễ dàng, không yêu cầu chi phí sản xuất cao như các chiến dịch quảng cáo truyền thống. Nhờ vào khả năng lan truyền của Internet, một meme thú vị có thể đạt được hiệu quả quảng bá lớn mà không cần phải đầu tư quá nhiều.

3 - Tăng cường nhận diện thương hiệu

Meme Marketing giúp thương hiệu tạo dựng được một hình ảnh độc đáo và dễ nhận diện. Những meme hài hước, dễ nhớ và phù hợp với thông điệp thương hiệu sẽ giúp thương hiệu nổi bật trong lòng khách hàng. Meme có thể giúp thương hiệu xây dựng phong cách riêng biệt, dễ dàng được ghi nhớ và tạo dựng ấn tượng lâu dài.

4 - Thúc đẩy sự lan truyền và viral hiệu quả

Meme Marketing có khả năng tạo ra các nội dung dễ lan truyền và "viral" (lan tỏa nhanh chóng), giúp thương hiệu tiếp cận một lượng lớn người tiêu dùng trong thời gian ngắn. Với tính chất dễ chia sẻ và phổ biến, meme có thể tạo ra hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội, giúp thương hiệu đạt được sự chú ý rộng rãi mà không cần phải chi tiền cho quảng cáo truyền thống.

5 - Xây dựng mối quan hệ gần gũi và thân thiện với khách hàng

Meme Marketing mang lại lợi ích trong việc xây dựng mối quan hệ gần gũi và thân thiện với khách hàng. Việc sử dụng meme thể hiện tính hài hước và dễ tiếp cận giúp thương hiệu trở nên gần gũi hơn với khách hàng, đặc biệt là đối tượng Gen Z và Millennials. Meme giúp thương hiệu "nhân hóa" bản thân, tạo sự gần gũi và giúp khách hàng cảm thấy thoải mái hơn khi tương tác.

3. Meme Marketing được sử dụng như thế nào?

Meme Marketing không chỉ là một xu hướng giải trí trên mạng xã hội, mà còn là một công cụ mạnh mẽ giúp các thương hiệu xây dựng mối quan hệ gần gũi và thú vị với khách hàng. Đây là cách các doanh nghiệp có thể truyền tải thông điệp của mình một cách sáng tạo, dễ nhớ và đặc biệt là tạo được dấu ấn trong lòng người tiêu dùng. 

Dưới đây là các cách Meme Marketing được áp dụng trong chiến lược marketing hiện đại:

3.1. Chia sẻ thông tin dưới định dạng vui nhộn và dễ nhớ hơn

Meme Marketing cho phép các thương hiệu chia sẻ thông điệp một cách hài hước và thú vị, giúp làm giảm đi sự nghiêm túc đôi khi quá mức trong các chiến dịch truyền thống. Thông qua các hình ảnh hoặc câu nói ngắn gọn, dễ hiểu, meme có thể làm cho thông tin trở nên sinh động hơn. 

Những meme này dễ dàng được lan truyền, bởi chúng dễ tiếp nhận và có sức hấp dẫn mạnh mẽ, giúp thông điệp của thương hiệu không chỉ được nhớ lâu mà còn dễ dàng "chạm" vào cảm xúc của người xem.

Ví dụ thực tiễn: Một thương hiệu đồ uống có thể dùng meme hài hước về cảm giác sau khi uống xong sản phẩm của mình, từ đó khiến khách hàng cảm thấy thoải mái và dễ dàng tiếp nhận thông điệp.

3.2. “Nhân hóa” thương hiệu thông qua việc thể hiện cá tính

Meme Marketing là một cách tuyệt vời để "nhân hóa" thương hiệu, giúp thương hiệu thể hiện được cá tính và sự độc đáo của mình. Bằng cách sử dụng meme, các thương hiệu có thể tạo dựng hình ảnh dễ tiếp cận, gần gũi và không quá nghiêm túc. 

Điều này tạo ra một kết nối gần gũi hơn giữa thương hiệu và khách hàng. Các thương hiệu có thể sử dụng meme để phản ánh các giá trị, phẩm chất và tầm nhìn của mình một cách dễ hiểu và tự nhiên, giúp xây dựng sự nhận diện và lòng tin từ phía khách hàng.

Ví dụ thực tiễn: Wendy's, một chuỗi fast-food nổi tiếng, đã sử dụng meme để thể hiện cá tính trẻ trung và "ngầu" của mình, từ đó tạo dựng hình ảnh thương hiệu gần gũi và hài hước.

3.3. Truyền tải những khái niệm, định nghĩa phức tạp như văn hóa công ty một cách độc đáo

Một trong những lợi ích của Meme Marketing là khả năng truyền tải các khái niệm hoặc giá trị văn hóa công ty phức tạp theo cách dễ hiểu và dễ tiếp cận. Các meme có thể giúp đơn giản hóa những thông điệp dài dòng hoặc các giá trị trừu tượng thành những hình ảnh và thông điệp ngắn gọn, dễ nhớ. 

Điều này đặc biệt hữu ích khi một doanh nghiệp muốn giới thiệu văn hóa công ty, các sáng kiến nội bộ, hoặc những giá trị cốt lõi mà thương hiệu theo đuổi.

Ví dụ thực tiễn: Một công ty công nghệ có thể dùng meme để giải thích văn hóa đổi mới sáng tạo trong công ty mình, với những hình ảnh dễ hiểu và gần gũi, từ đó khắc sâu hình ảnh của một môi trường làm việc sáng tạo và đầy cảm hứng.

3.4. Gia tăng tương tác với khách hàng

Meme Marketing không chỉ giúp thu hút sự chú ý mà còn gia tăng sự tương tác với khách hàng. Meme dễ dàng kích thích người tiêu dùng tham gia vào các cuộc trò chuyện, chia sẻ nội dung, bình luận và thậm chí là tạo ra các meme mới. 

Đây là cơ hội để thương hiệu tiếp cận cộng đồng và xây dựng mối quan hệ lâu dài với khách hàng. Meme tạo ra một không gian giao tiếp vui nhộn và thoải mái, nơi người tiêu dùng cảm thấy tự do chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc và thậm chí là cảm hứng sáng tạo của mình.

Ví dụ thực tiễn: Netflix đã sử dụng meme để quảng bá các bộ phim và chương trình truyền hình, khuyến khích người dùng chia sẻ cảm xúc của họ về các tập phim hoặc nhân vật yêu thích, qua đó gia tăng mức độ tương tác và xây dựng cộng đồng fan hâm mộ.

4. Cách triển khai Meme Marketing hiệu quả

Meme Marketing chỉ thực sự mang lại hiệu quả khi thương hiệu biết cách lựa chọn meme phù hợp, triển khai đúng kênh và tối ưu hóa liên tục. Dưới đây là 4 bước quan trọng giúp doanh nghiệp ứng dụng Meme Marketing một cách bài bản và tăng khả năng lan tỏa.

• Chọn đúng meme phù hợp với thương hiệu
• Tạo meme mới hoặc sử dụng meme trending
• Lựa chọn đúng nền tảng đăng tải
• Theo dõi hiệu suất và tối ưu liên tục

4.1. Chọn đúng meme phù hợp với thương hiệu

Điều quan trọng nhất khi sử dụng Meme Marketing là phải giữ sự nhất quán với bản sắc thương hiệu. Không phải meme nào đang viral cũng phù hợp để bạn sử dụng.

• Đảm bảo phù hợp với tính cách thương hiệu: Mỗi thương hiệu đều có giọng điệu riêng—trẻ trung, chuyên nghiệp hay hài hước. Meme bạn chọn phải thể hiện đúng màu sắc đó để tránh gây hiểu nhầm hoặc làm sai lệch hình ảnh thương hiệu.
• Liên quan đến thông điệp muốn truyền tải: Một meme chỉ thật sự hiệu quả khi nó giúp truyền tải đúng thông điệp marketing, thay vì chỉ mang tính mua vui.
• Tránh các meme mang yếu tố nhạy cảm: Các chủ đề liên quan đến chính trị, phân biệt đối xử, tôn giáo hoặc vấn đề xã hội nghiêm trọng có thể gây phản tác dụng.

=> Chọn đúng meme là nền tảng giúp bạn vừa tạo được tiếng cười, vừa đảm bảo chiến dịch mang lại giá trị truyền thông.

4.2. Tạo meme mới hoặc sử dụng meme trending

Có hai hướng triển khai: bám theo các meme đang thịnh hành hoặc tự sáng tạo meme mới cho thương hiệu.

• Sử dụng meme trending: Đây là cách nhanh nhất để bắt nhịp xu hướng. Các meme đang hot thường có độ lan tỏa cao, giúp thương hiệu dễ đạt tương tác mạnh. Điều kiện là bạn phải triển khai nhanh, bắt trend đúng thời điểm.
• Tự sáng tạo meme mới: Những meme “độc quyền” của thương hiệu thường mang tính nhận diện cao. Khi khách hàng thấy meme đó, họ sẽ nhớ ngay đến thương hiệu bạn. Cách này phù hợp với doanh nghiệp muốn xây dựng tính cách thương hiệu dài hạn.
• Đảm bảo meme dễ hiểu và cô đọng: Meme càng ngắn gọn và dễ nhận biết thì càng dễ viral.

=> Kết hợp cả hai phương pháp sẽ giúp doanh nghiệp vừa theo kịp xu hướng, vừa xây dựng nội dung mang tính riêng biệt.

4.3. Lựa chọn đúng nền tảng đăng tải

Không phải nền tảng nào cũng mang lại hiệu quả như nhau khi đăng meme. Tùy vào khách hàng mục tiêu, bạn cần lựa chọn kênh phù hợp:

• Facebook và Instagram: Phù hợp với meme dạng hình ảnh, câu nói vui, nội dung giải trí ngắn.
• TikTok: Tối ưu cho meme dạng video ngắn, hài hước, theo trend âm thanh.
• X (Twitter): Phù hợp với meme dạng text, sự kiện nóng, bình luận xã hội theo thời gian thực.
• LinkedIn (meme chuyên nghiệp): Dùng được nhưng cần tinh tế, phù hợp với chủ đề công việc, văn hóa doanh nghiệp, năng suất, lãnh đạo…

=> Chọn đúng nền tảng giúp meme tiếp cận được đúng người, đúng thời điểm và tăng khả năng lan tỏa.

4.4. Theo dõi hiệu suất và tối ưu liên tục

Meme Marketing dù mang tính giải trí nhưng vẫn cần được đo lường và tối ưu giống như các chiến dịch marketing khác.

• Theo dõi mức độ tương tác: Lượt thích, bình luận, chia sẻ, lưu bài… là những chỉ số phản ánh mức độ phù hợp của meme.
• Đo lường mức độ viral: Kiểm tra xem meme có lan rộng sang các cộng đồng, nhóm hoặc nền tảng khác hay không.
• Tối ưu dựa trên phản hồi: Những meme được tương tác tốt nên được sử dụng làm “mẫu” cho các nội dung tiếp theo. Ngược lại, các meme chưa hiệu quả cần điều chỉnh về tone, hình ảnh, nội dung hoặc thời điểm đăng.
• Lập kế hoạch nội dung meme lâu dài: Xây dựng thư viện meme theo từng nhóm chủ đề: sản phẩm, văn hóa công ty, trend xã hội, insight khách hàng…

=> Tối ưu hóa liên tục giúp thương hiệu phát triển phong cách meme riêng và nâng cao hiệu quả truyền thông theo thời gian.

5. Ví dụ thành công trong việc sử dụng Meme Marketing

Meme Marketing chỉ thật sự phát huy hiệu quả khi thương hiệu hiểu rõ văn hoá Internet, insight người dùng và biết cách biến meme thành "ngôn ngữ chung" để giao tiếp với khách hàng. Dưới đây là những case tiêu biểu nhất, từng được nhiều chuyên gia marketing sử dụng trong giảng dạy và phân tích.

5.1. Wendy’s – Xây dựng “tính cách thương hiệu” nhờ meme và sự dí dỏm

Wendy’s là chuỗi thức ăn nhanh lớn thứ ba tại Mỹ, cạnh tranh trực tiếp với McDonald’s và Burger King. Trong nhiều năm, Wendy’s tìm cách tạo bản sắc riêng thay vì chạy đua giá hoặc quảng cáo truyền thống.

Vì sao Wendy’s chọn Meme Marketing?

• Khách hàng cốt lõi của Wendy’s là Gen Z và Millennials, nhóm “nghiện mạng xã hội”, thích hài hước và meme.
• Wendy’s muốn xây dựng một hình tượng thương hiệu trẻ trung – táo bạo – không ngại bày tỏ quan điểm.
• Meme giúp Wendy’s tạo sự khác biệt rõ ràng và khiến thương hiệu “có cá tính”, dễ nhớ hơn so với đối thủ.

Wendy’s đã làm gì?

• Tạo các meme liên quan đến việc ăn uống, fast-food, hành vi khách hàng.
• Đăng tải những meme “cà khịa nhẹ” đối thủ, đặc biệt là McDonald’s (trở thành trend lớn).
• Tương tác với khách hàng bằng phong cách hài hước, châm biếm, thông minh.

Hiệu quả:

• Các bài đăng đạt hàng trăm nghìn – hàng triệu lượt tương tác.
• Wendy’s trở thành thương hiệu F&B “nổi tiếng nhất mạng xã hội”.
• Chi phí thấp nhưng mang lại độ nhận diện khổng lồ.
• Người dùng nhắc về Wendy’s không phải vì quảng cáo, mà vì họ gây cười và tạo câu chuyện lan truyền.

5.2. Case 2: Netflix – Biến khoảnh khắc phim ảnh thành meme giúp phim viral toàn cầu

Netflix là nền tảng streaming lớn nhất thế giới, sở hữu kho phim khổng lồ và liên tục tung ra các series đình đám.

Vì sao Netflix dùng Meme Marketing?

• Khán giả Netflix thường xuyên bàn luận về phim trên mạng xã hội.
• Phim chứa vô số khoảnh khắc “đắt giá”, rất dễ chuyển thành meme.
• Meme là cách quảng bá phim tự nhiên mà không cần dùng TVC tốn kém.
• Khách hàng trẻ cực kỳ thích xem meme để “diễn tả cảm xúc”.

Netflix đã làm gì?

• Chọn các cảnh phim đặc trưng (biểu cảm hài, cảnh bất ngờ, câu thoại “viral”).
• Biến chúng thành meme mô tả cảm xúc đời thường như:
• Khi đi làm muộn
• Khi bị deadline dí
• Khi xem phim đến tập cuối
• Đăng meme ngay khi phim vừa ra mắt để kích hoạt hiệu ứng lan truyền theo thời gian thực.

Hiệu quả:

• Nhiều bộ phim trở nên nổi tiếng nhờ meme (Squid Game, Wednesday...).
• Meme của Netflix xuất hiện khắp Facebook, TikTok, Instagram.
• Netflix duy trì được hình ảnh thương hiệu gần gũi – hiểu khách – bắt trend nhanh.

5.3. Case 4: Gucci – Thương hiệu xa xỉ phá bỏ hình ảnh “trang trọng” để gần hơn với Gen Z

Gucci là thương hiệu thời trang xa xỉ hàng đầu thế giới – vốn nổi tiếng với sự sang trọng, nghệ thuật và đắt đỏ.

Vì sao Gucci cũng dùng Meme Marketing?

• Gen Z là tập khách hàng mới đầy tiềm năng.
• Gen Z không thích quảng cáo cứng – họ thích giải trí, hài hước và tính “tự trào”.
• Gucci cần “làm mềm” hình ảnh thương hiệu để thu hút thế hệ trẻ nhưng vẫn giữ nét cao cấp.

Gucci đã làm gì?

• Ra mắt chiến dịch #TFWGucci (That Feeling When Gucci).
• Hợp tác với các nghệ sĩ Internet để tạo meme mang phong cách nghệ thuật.
• Kết hợp hình ảnh sản phẩm sang trọng với nội dung meme hài hước – tạo sự đối lập thú vị.

Kết quả:

• Chiến dịch tạo hiệu ứng khổng lồ trên Instagram.
• Gucci trở thành thương hiệu xa xỉ đầu tiên “phá cách” thành công với meme.
• Gen Z đón nhận tích cực vì cảm thấy Gucci “đời” hơn, dễ tiếp cận hơn.
  

Meme Marketing cho thấy sức mạnh của tiếng cười trong việc lan tỏa thông điệp thương hiệu. Khi được triển khai đúng cách, chọn meme phù hợp, bắt trend kịp thời, sử dụng đúng nền tảng và tối ưu liên tục thì meme không chỉ giúp tăng tương tác mà còn tiết kiệm chi phí, mở rộng độ nhận diện và xây dựng hình ảnh thương hiệu gần gũi hơn. Những case như Wendy’s, Netflix hay Gucci chứng minh rằng meme có thể trở thành công cụ truyền thông hiệu quả cho mọi ngành nếu thương hiệu hiểu đúng văn hóa Internet và insight khách hàng.